ประวัติโดยสังเขปของศาสนาเทนรีเคียวและการเผยแผ่ศาสนา

　นางมิคิ นะคะยะมะได้ประสูติ ที่หมู่บ้านซัมไมเด็ง แขวงยะมะเบะ เมืองยะมะโตะ (เมืองเทนรีในปัจจุบัน) และเมื่อท่านมีอายุ 13 ปี เข้ามาเป็นสะใภ้ในบ้านตระกูลนะคะยะมะ ซึ่งเป็นคฤหาสน์ดั้งเดิม สถานที่ที่มนุษย์ถือกำเนิดขึ้นเป็นครั้งแรก

　พระผู้เป็นเจ้าโอะยะงะมิได้ตรัสออกมาโดยผ่านปากคำของโอะยะซะมะ ว่า “ข้าฯ คือพระผู้เป็นเจ้าดั้งเดิมหรือพระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง เพราะข้าฯ มีเหตุปัจจัย ณ ตรงที่คฤหาสน์นี้ บัดนี้ข้าฯ ได้อวตารลงมาเพื่อจะช่วยเหลือมนุษยชาติทั้งปวงในโลกนี้ ข้าฯ จะใคร่สังขารของนางมิคิ เพื่อจะใช้เป็นศาลที่ข้าฯ จะสิงสถิตอยู่ต่อไป”
　หลังจากโอะยะซะมะได้เป็นศาลที่ประทับของพระผู้เป็นเจ้าแล้ว จิตใจของโอะยะซะมะ เท่ากับจิตใจของพระผู้เป็นเจ้าโอะยะงะมิ โอะยะซะมะจึงเริ่มถ่ายทอดพระประสงค์ของพระผู้เป็นเจ้าให้แก่มนุษย์เรา

　ตามพระประสงค์ของพระผู้เป็นเจ้าโอะยะงะมิ โอะยะซะมะจึงจมลงไปให้ถึงสุดของความยากจน ท่านทรงสอนให้แก่เราว่า ถ้าทำบุญสิ่งของทุกอย่างแล้ว ความอาลัยรักสิ่งของก็จะหมดไปและเกิดมีแสงสว่างขึ้นในดวงใจ เมื่อดวงใจมีแสงสว่างแล้วก็จะเปิดหนทางสู่ชีวิตอันผาสุกเบิกบานใจได้

　เราสามารถขอรับพรอนุญาตให้คลอดบุตรอย่างปลอดภัยได้ที่ จิบะ สถานที่ดั้งเดิมอันเป็นสถานแห่งการสร้างมนุษย์เป็นครั้งแรก หลังจากได้รับพรนี้แล้ว หากวางใจในพระผู้เป็นเจ้าโอะยะงะมิละก็ผู้หญิงทุกคนสามารถคลอดบุตรได้อย่างปลอดภัย

　ในปีพ.ศ.2408 งานก่อสร้าง “สถานที่ปฏิบัติจึโตะเมะ" เป็นศาสนสถานแห่งแรกในศาสนาเทนรีเคียว ได้เสร็จสิ้นลง โอะยะซะมะอาศัยอยู่ในห้องทางทิศเหนือในสถานที่ปฏิบัติจึโตะเมะ เป็นเวลา 10 ปี ซึ่งก่อนจะย้ายเข้ามาอยู่เรือนประตูทางทิศใต้ตอนกลางในปีพ.ศ.2418
　เมื่อปีพ.ศ.2431 ซึ่งตรงกับปีที่โบสถ์ศูนย์กลางศาสนาเทนรีเคียวได้ถูกจัดตั้ง ได้มีการต่อเติมก่อสร้างอาคารทางทิศใต้ของสถานที่ปฏิบัติจึโตะเมะ ทำให้จิบะตั้งอยู่ภายในอาคารหลังนี้ หลังต่อเติมเสร็จ ใช้อาคารหลังนี้เป็นพระตำหนักของพระผู้เป็นเจ้ามาจนถึงพ.ศ.2454 และปีเดียวกันนี้ อาคารหลังนี้ถูกรื้อถอนไปและในพื้นที่เดิมก็ได้ก่อสร้างห้องโถงสักการะทิศเหนือในปัจจุบัน

　“จึโตะเมะ” เป็นพิธีกรรมที่สำคัญที่สุดสำหรับศาสนาเทนรีเคียว เป็นวิถีทางอันประเสริฐเพื่อก้าวเดินบนเส้นทางที่มุ่งสู่การช่วยเหลือ
　คะงุระ-จึโตะเมะ มีผู้ประกอบพิธี 10 คน แสดงถึงการพิทักษ์คุ้มครองของพระผู้เป็นเจ้าในตอนที่พระองค์ทรงสร้างโลกมนุษย์ด้วยการรำมือ ซึ่งจัดขึ้นล้อมรอบ จิบะ ที่ตั้งหลักคันโระได
　ในคะงุระ-จึโตะเมะนี้ เราจะภาวนาอธิษฐานเพื่อให้มนุษย์ทั่วทั้งโลกจะได้รับความช่วยเหลือโดยได้รับพรพิทักษ์คุ้มครองจากพระผู้เป็นเจ้าโอะยะงะมิ แล้วจะเปลี่ยนไปเป็นโลกที่เต็มเปี่ยมด้วยชีวิตอันผาสุกเบิกบานใจ

　สถานที่ที่ให้กำเนิดมนุษย์เป็นครั้งแรก เรียกว่า “จิบะ” บอกได้ว่าจิบะเป็นบ้านเกิดเมืองนอนของมนุษยชาติทั้งปวง ดังนั้นจึงเรียกบริเวณพื้นที่ล้อมรอบโบสถ์ศูนย์กลางว่า โอะยะซะโตะ (บ้านพ่อเมืองแม่)
　จิบะนี้เป็นที่ประทับของพระผู้เป็นเจ้าโอะยะงะมิ และได้ประทานพระนาม “เทนรีโอ-โนะ มิโคะโตะ” ไว้ ณ ที่นั้น นอกจากนี้ได้ปฏิบัติพิธีคะงุระ-จึโตะเมะ ขึ้น ณ ล้อมรอบจิบะขึ้น เพื่อเป็นการภาวนาอธิษฐานขอให้โลกนี้กลายเป็นโลกที่มีชีวิตอันผาสุกเบิกบานใจ

　ถึงแม้ว่าโอะยะซะมะได้พรางร่างกายจากไป แต่ท่านก็ยังทำงานและชักนำพวกเรามนุษย์ทั้งหลายไปสู่ชีวิตอันผาสุกเบิกบานใจ โดยยังคงมีชีวิตอยู่ในฐานะที่เป็นจึคิฮิ(พระจันทราทิตย์)บนพื้นพิภพนี้
　วิญญาณของท่านยังคงประทับอยู่ ณ คฤหาสน์ดั้งเดิมไปชั่วนิรันดร ด้วยสัจจะแห่งการมีชีวิตอยู่ชั่วนิรันดรของโอะยะซะมะ เราจึงสามารถขอรับสัจจะแห่งซะซุเคะและพรอนุญาตให้คลอดบุตรอย่างปลอดภัยได้

　ในวันที่ 26 มกราคม ได้ปฏิบัติพิธีนมัสการครบรอบ 1 ปีของโอะยะซะมะ แต่ในขณะที่อยู่ในระหว่างประกอพิธีนั้น ตำรวจได้เข้ามาและขับไล่ผู้ร่วมนมัสการ
　ด้วยเหตุการณ์นี้ ทำให้ผู้เลื่อมใสศรัทธารู้สึกอย่างแรงกล้าว่าจำเป็นต้องได้รับอนุญาตทางกฎหมายต่อไป ดังนั้น ในปีเดียวกันท่านซิมบะซิระองค์แรกได้ยื่นคำร้องขออนุญาตก่อตั้งโบสถ์โดยได้รับความร่วมมือจากสำนักงานใหญ่ของศาสนาชินโต และในที่สุดโบสถ์ศูนย์กลางศาสนาเทนรีเคียวได้ก่อตั้งขึ้น

　ในปีพ.ศ.2442 สำนักงานใหญ่ของศาสนาชินโตให้คำแนะนำแก่กรรมการโบสถ์ศูนย์กลางศาสนาเทนรีเคียวในเรื่องเกี่ยวกับความเป็นไปได้ในการที่ศาสนาเทนรีเคียวจะได้รับอนุญาตจากรัฐบาลให้เป็นองค์กรเอกเทศ
　หลังจากได้รับคำแนะนำนี้ เริ่มดำเนินการยื่นคำร้องขอเพื่อแยกตัวไปเป็นเอกเทศ กว่าจะได้เป็นเอกเทศ ต้องดำเนินการยื่นคำร้องขอถึง 5 ครั้ง เพราะไม่ว่าจะเป็นศาสนาใดก็ตาม หากได้รับการยินยอมให้องค์กรศาสนานั้นเป็นองค์กรเอกเทศ จำเป็นต้องมีหลักคำสอนที่ได้เรียบเรียงอย่างเป็นระบบและต้องมีการจัดโครงสร้างองค์กรให้เรียบร้อย เพราะฉะนั้นทางศาสนาเทนรีเคียวจึงจำเป็นต้องปรับโครงสร้างองค์กรให้แข็งแกร่งขึ้น เรียบเรียงสาระสำคัญของหลักคำสอนให้เป็นระบบ และก่อสร้างอาคารต่างๆ ขึ้นด้วย

　ในปีพ.ศ.2482 โบสถ์ศูนย์กลางศาสนาเทนรีเคียวได้ถูกปรับปรุงแก้ไขหลักคำสอนและพิธีกรรมภายใต้โครงการ “ปฏิรูป” แต่อันที่จริง การปรับปรุงแก้ไขเรื่องเหล่านั้นก็เพราะศาสนาเทนรีเคียวตกอยู่ในสถานการณ์ที่จำเป็นต้องปฏิบัติตามความต้องการของรัฐบาล นั่นเอง
　ในวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ.2488 หลังจากสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลง ท่านซิมบะซิระองค์ที่ 2 ได้ประกาศว่าจะทำ “การบูรณะพื้นฟู” หลักคำสอนและจึโตะเมะ วัตถุประสงค์ใน “การบูรณะฟื้นฟู” นั้น ไม่เพียงแต่ทำให้กลับคืนสู่หลักคำสอนเดิมก่อนโครงการ “ปฏิรูป” เท่านั้น ยังทำให้ผู้เลื่อมใสศรัทธาทุกคนกลับมาทบทวนถึงต้นกำเนิดของหลักคำสอนและให้เกิดความเลื่อมใสศรัทธาที่มั่นคงโดยยึดถือคำสอนที่แท้จริงของโอะยะซะมะ